سیر و سلوک و عرفان:
چهار مانع سلوک
مانع چهارم معاشرت زیادی (قسمت دوم)
معاشرت اهل سلوک با برادر خواهر و فامیل
سوال :
به نام خدا
سلام علیکم
اگر معاشرت و رفت وآمد با نزدیکانی مثل خواهر و برادر، صله ای نداشته باشد حتی ممکن است باعث قطع رحم هم بشود آیا مجازیم از آن صرف نظر کرده و یا به حداقل کاهشش دهیم؟ در حالتی دیگر اگر یکی از نزدیکان به خاطر مسئله ای با ما قطع رابطه کند و با توجه به اینکه میدانیم در ارتباط با ایشان هم هیچ صله ای رخ نمیدهد میتوانیم ما هم از ارتباط مجدد صرف نظر کنیم؟ و اینکه سالک باید از معاشرت های بیهوده رویگردان باشد تا چه حد است؟چون اکثر معاشرتها و مصاحبت های مردم این روزگار لغو و بیهوده است؟ باید با همه قطع ارتباط کرد؟؟ با تشکر
پاسخ از حجت الاسلام حاج شیخ محمد شاهرخ همدانی
علیکم السلام و رحمة الله
مراد از صله رحم، صله و قرب به خداست و صله رحم با کسانی که خدای متعال امر به آن کرده در طول صله و وصل با خداست که باید موجب تقرب و نورانیت گردد بنابراین آنجایی که صله رحم سالک را از خدا و مقام رضای او دور می کند، نباید به آن عمل شود.
وجود امیر مومنان علیه السلام در روایتی گویا بیان می فرمایند:رُبَّ مُوَاصِلَةٍ خَیرٌ مِنهَا القَطِیعَةُ. (غرر الحکم – 10017)
(چه بسا صله رحم و خویشاوندی و ارتباط هایی که اگر قطع شوند بهتر است.)
اما در مورد والدین و بعد از آن نسبت به برادر و خواهر مساله قدری متفاوت است.
نسبت به والدین، حتی خدایی ناکرده اگر مشرک هم باشند تا وقتی که انسان را امر به حرام نکنند نمی توان قطع کرد اما نسبت به برادر و خواهر به همین مقدار که موجب دوری از خدا نشوند و در مجالسی که با آنان نشست و برخاست می کنیم انسان مرتکب گناه و حرام نشود، کافی است و لازم نیست که حتما صله با آنان موجب قرب به خدا و انجام عملی باشد که مورد رضای اوست؛ بلکه همینقدر که معصیتی صورت نگیرد، ما را مجاز به صله می کند و به عبارت دیگر لازم نیست نفعی نصیب گردد اما همین برادر و خواهر اگر به گونه ای هستند که نفسشان بر اثر گناه و معصیت، چنان ظلمت و کدورت شدیدی گرفته که انسان در مجالست و مصاحبت با آنان می بیند که سقوط می کند و داشته هایش را از دست می دهد، باید صله رحم را به صورت های دیگری انجام دهد
امیر المومنین علی علیه السلام می فرمایند: نفوس بشر دزد است و در مجالست با شما می دزدد و شما هم خبر نمی شوید
سیدنا الاستاد در بیان راهکار صله رحم با اینگونه افراد می فرمودند: در صله رحم باید نسبت به بعضی به منزلشان رفت و بعضی را مثلا در حد تلفن و بعضی را با نامه و حتی بعضی را فقط باید توسط دیگران برایشان پیغام فرستاد که به فلانی سلام برسانید و همین کفایت می کند.
به عبارت دیگر در صله رحم اول باید به دنبال قرب و صله به خدا و اولیای خدا و کسب نور و معرفت و ادب و همت بود
و در مرتبه بعد فقط باید به اندازه رفع تکلیف اکتفا کرد و به بیشتر از آن دیگر نیازی نیست و حتی مورد نهی هم هست که مواردش در سیره اهل بیت سلام الله علیهم زیاد است.
و تمام این معانی حقایقی است که آیات قرآن و کلمات اهل بیت عصمت و طهارت بر آن صراحت دارد
در روایتی است که ابوهاشم جعفرى یکى از شاگردان امام رضا علیه سلام گوید: از امام رضا علیه سلام شنیدم که به من فرمود: چرا تو را مى بینم که با عبدالرحمن بن یعقوب ( یکی از منحرفان از اسلام ) همنشینى مى کنى ؟ جعفرى گوید: عرض کردم ، او دایى من است . امام فرمود: او درباره ذات پاک خدا مطالب نامناسبى مى گوید که ساحت پاک خدا از آن منزه است . خدا (به صورت اجسام و اوصاف آن وصف مى کند) در حالى که خدا قابل توصیف نیست پس یا با او همنشین باش و ما را ترک کن و یا با ما همنشین باش و از او دورى کن . ابوهاشم گوید: عرض کردم ، او هر عقیده اى دارد و هر چه مى گوید، بر من چه زیانى دارد با اینکه من بر عقیده حق خود استوار هستم و از عقیده او دورى مى کنم . امام رضا علیه سلام فرمود: آیا نمى ترسى که بلایى به او برسد و تو نیز به بلاى او بسوزى ؟! آیا به این داستان آگاهى ندارى که شخصى از یاران حضرت موسى علیه سلام بود، ولى پدرش از یاران فرعون بود، هنگامى که سپاه موسى علیه سلام ملحق سازد، ولى پدر سخن او را رد مى کرد و همچنان باهم ستیز مى کردند تا اینکه هر دو به کنارى از دریا رسیدند، ناگاه بلاى غرق شدن فرعونیان فرا رسید و آن پسر نیز همراه پدر غرق شد، وقتى که این خبر به موسى علیه سلام رسید، موسى علیه سلام فرمود: او در رحمت خداست ولى چون عذاب فرود آید، از آن کس که نزدیک گنهکار است ، دفاعى نشود. (اصول کافى، جلد 2، ص 374)
و اما میزان و ملاک در همنیشینی و رفت و آمد با افراد چه فامیل و چه غیره از دوست و شریک و همسایه این است که قرآن می فرماید: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقینَ ( التوبة : 119 )
ادامه دارد...
#معاشرت
@sserfan