حکیم جوادی آملی:
??راه مقابله با شبهات و رسیدن به یقین
??تحقیق و مطالعه، تنها نیمه راه است و نیمه باقی، به عمل انسان وابسته است؛ یعنی انسان باید هم محقق و هم متحقق باشد. محقق کسی است که از نظر علمی عمیقاً تحقیق کرده و مطالب را برای خود حل کرده است؛ ولی متحقق کسی است که به آنچه فهمیده، باور دارد و به آن عمل می کند. اگر کسی عالم محض بود و حرفهای متقن و محکم داشت؛ ولی به آن ایمان نداشت یا به علم خود بی باور بود و به حقایقی که برایش مکشوف شده، عمل نکرد، کم کم دُچار شک و شبهه می شود.
??خداوند در قرآن کریم با تعبیری لطیف درباره فرعون فرموده است (وَجَحدُوا بِها وَ اسْتیقنتها أنفُسُهُمْ ظُلماً وَ عُلُوّاً "سوره نمل، آیه 14") موسای کلیم علیهالسلام هم طبق آیات قرآن به فرعون فرمود (لَقَدْ علمتَ ما أنزلَ هؤلاءِ إلاّربُّ السَّمواتِ و الأرض "سوره اسراء، آیه 102") ؛ تو خود می دانی که اینها را کسی جز خدای آسمانها و زمین نفرستاده است. با این همه فرعون به این علم خود باور نداشت.
??فهم و باور، دو چیز متفاوت است: فهم در اختیار ما نیست؛ ولی باور در اختیار ماست. با فکر کردن، مطالعه یا تحصیل، علمی برای ما حاصل می شود و پس از آن دیگر نمی توانیم بگوییم که من نمی خواهم بفهمم. در فهم انسان اراده دخیل نیست؛ امّا در باور اراده دخیل است؛ یعنی انسان پس از آنکه چیزی را فهمید، می تواند به آن باور داشته یا نداشته باشد. در بحث میان دو نفر، گاهی با اینکه یکی مسئله حق را برای دیگری روشن می کند، دیگری زیر بار نمی رود؛ یعنی نفس به قدری شرور است که می تواند در برابر 2*2=4 بایستد و بگوید: من باور نمی کنم، با اینکه فهمیده است.
??برای اینکه به ویروس درونی «شک و شبهه» مبتلا نشویم، باید به آنچه فهمیده ایم، باور داشته باشیم و به آن عمل کنیم. تا عمل در کار نباشد، یقین حاصل نمی شود. بهترین راه برای نجات از گزند شبهه این است که به آنچه فهمیدیم، عمل کنیم.
??{ #نسیم_اندیشه_دفتر_اول، صفحه 157}
_____________________
??مطالب و بیانات آیت الله جوادی آملی??
????https://telegram.me/hakimjavadiamoli